Tác giả: Xuân Đức
Chương 11
Đọt lội được quá nửa sông thì mới nghe thấy tiếng la oai oái phía trong làng. Đọt đoán đó là tiếng con Thẻo. Nhà con Thẻo cách nhà Lương hai khoảnh vườn, ả là một thứ "tre cụt đọt " như cách nói của dân làng Quách Xá. Không hiểu bằng cách nào mà con mẹ chết chồng ấy lại chiếm được sự ưu ái của Xã trưởng. Ngoài quan hệ nhân tình ra, Thẻo còn là con mắt thứ ba của xã trưởng. Cả làng Quách Xá đều ghét ả, nhưng cả làng đều sợ ả. Đã nhiều lần Đọt thầm chưởi độc trong đầu : tao mà thoát ra được, nếu quay lại hoạt động đứa đầu tiên tao thịt là con mẹ nạ dòng này !
Đúng là con mẹ nạ dòng đó đang la oai oái. Nhưng đến khi bọn lính an ninh chạy về kịp thì Đọt đã vọt lên khỏi bờ, chui qua mấy dãy lau lách, bươn thẳng vào phía làng Kim Đâu. Bọn lính chỉ biết quét đại mấy băng đạn qua bờ sông, rồi đồng thanh chưởi tục. Bố bảo chúng nó cũng không dám lội qua bên này.
Đầu gối trái vẫn còn cân cấn đau, nhưng lúc này Đọt hầu như không còn chú ý đến nó. Anh nửa đi, nửa chạy, người cứ bươn sấp về phía trước. Lòng nhẹ lâng, tay chân nhẹ lâng, tâm hồn cũng lâng lâng, anh thật sự là con chim sổ lồng, anh muốn van to lên, muốn bay vù đi, muốn thật mau chóng lao sầm vào vòng tay đồng chí, đồng đội !
Thì kia, bất thần đồng đội hiện ra. Bên trái, phía sau lùm cây chạc chìu dựng đứng lên hai tay súng. Đọt chưa kịp hoàn hồn thì bên phải, từ trong một bụi lách, ba chiến sĩ khác như từ trong đất mọc lên. Đọt đã định thần, rồi sung sướng reo to :
- Các đồng chí !
- Đứng im. Đưa tay cao lên ...
- Tôi là Đọt. Phạm Đọt, trưởng ban địch vận của huyện ...
- Quay qua trái... không được nhúc nhích...
Đọt cụt hứng. Tuy nhiên anh tự giải thích ngay cho mình, mọi việc sẽ phải như vậy thôi. Cảnh giác cách mạng mà.
Chờ cậu chiến sĩ trẻ khám xét khắp ngườì xong, anh cố nở một nụ cười :
- Các đồng chí ở đơn vị nào thế ? Ba hăm bốn hả ? Hay là ...
- Đằng sau quay !
- Được rồi, được rồi... Này, tôi sẽ tuân theo các cậu. Nhưng đề nghị cấp báo ngay cho huyện uỷ. Báo cho bí thư Khảm, nghe chưa ? Căn cứ huyện uỷ các đồng chí biết chứ ?
- Được rồi, mời ông đi !
Có bàn tay đẩy phía sau lưng. Đọt định nổi khùng. Nhưng anh kịp trấn tĩnh...
-Này, cẩn thận đấy, tôi đang bị thương, nghe rõ chưa ? Tôi bảo báo ngay với bí thư huyện uỷ, nghe rõ chưa ? Nếu không, cho tôi gặp ban địch vận. Có biết ban địch vận không ?
Cậu chiến sĩ đi đầu bỗng dừng lại. Có lẽ đó là người chỉ huy.
-Này, chú biết ban địch vận thiệt hả ?
-Trời đất ơi, tôi là trưởng ban kia mà !
-Tại sao lại chạy từ trong đó ra ?
-Đó là việc của tôi. Cứ đưa tôi vào ban sẽ rõ.
Cậu lính lưỡng lự một lúc, rồi lại hỏi :
-Thế chú.... có biết ban đóng ở đâu không ?
Đọt định nói ngay, nhưng anh chợt cảnh gíac. Anh nhìn soi mói từng chiến sĩ. Từ chiếc mũ tai bèo, cái thắt lưng, khẩu AK, đôi dày cao cổ... Có lẽ đã khẳng định chắc chắn là quân chủ lực, anh mới gật đàu :
-Khe Ló....
Cả tốp lính nhìn nhau. Tay súng của họ xoay hẳn lại. Đọt bỗng thấy lo ngại.
-Sao thế ? Tôi nói không đúng à ?
-Không đúng.
-Tại sao thế. Cách đây...ừ, cũng đã tám tháng rồi , ban của tôi ở đó.
Cậu lính có dáng dấp trưởng nhóm bước xán tới trước mặt, nhìn găm vào Đọt:
-Bảy tháng qua, ông ở đâu ?
- Hỏi cái gì thế ? Các đồng chí có biết nguyên tắc công tác không đấy ?
-Nguyên tắc cái gì ? Ông trả lời sai, làm sao bảo chúng tôi tin được.
Đọt bắt đầu nổi cú :
-Lính trẻ ơi là lính trẻ... Có tình huống thế này mà cũng không biết đường xử lý à ? Việc gì mà tin với không tin ? Tôi đang nằm trong tay các đồng chí. Các đồng chí cứ bắt tôi, cần trói thì trói lại, rồi dẫn tôi vào cơ quan huyện uỷ hay căn cứ của ban địch vận. Đến đó, người ta bảo tôi là gian tế thì bắn cái đùng không được sao ?
Đám lính nhìn nhau, gật gù. Cậu chỉ huy gật mạnh đầu :
-Nói có lý. Thôi, đi !
Cả tốp rẽ qua tay trái. Họ dẫn Đọt chui qua một lối nhỏ giữa khóm rừng già. Qua bên kia là trảng rộng. Đạp tắt qua đó, lại chui vào miệt rừng khác. Con đường lạ hoắc. Rõ ràng ban địch vận đã chuyển vị trí từ lâu.
Lần theo mép một con suối nhỏ, cả tốp đi ngược lên sườn núi. Đến giữa chừng Đọt đã ngửi thấy mùi đất cháy. Anh dừng lại hít sâu một hơi, đôi môi khô đét bỗng tươi hẳn ra. Cậu lính đi cạnh quay sang dò hỏi :
- Phát hiện ra cái gì hả ?
- Bếp hoàng cầm
- Dốc tổ ông nội, ban này thế này ai đun bếp ?
Đọt nở nụ cười rất tươi :
- Các chú biết làm sao được. Cái mùi đất cháy của nó thơm xa lắm ... Cả tốp lính nhìn nhau. Họ rảo bước nhanh hơn. Đã thấy tăng võng hiện ra trước mặt. Bất ngờ từ đâu đó có tiếng phụ nữ reo to :
- Ối trời ôi... anh Đọt !....
Thế là cả một khoảng rừng rùng rùng chuyển động, xao xác. Bao nhiêu người nhào tới. Đọt không nhìn kỹ ai hết. Anh xây xẩm cả mặt mày. Anh chỉ biết duy nhất có một điều. Đây là đồng đội. Rồi Đọt khuỵu chân xuống. Cái gối trái bổ hẳn, không có cách chi gượng dậy được. Nhưng anh vẫn gượng cười. Cười rất tươi nhưng không có tiếng. Chỉ có nước mắt trào xuống xót mặn cả vành môi nứt nẻ.
Đến khi anh định thần lại bình tĩnh nhìn thì người đang quỳ trước mặt anh là Thuẫn. Anh cũng đã biết tin Thuẫn thay anh làm trưởng ban, nghe nói cũng khá lắm. Đọt cố chống tay để đứng dậy :
- Báo cáo trưởng ban...
- Thôi thôi, chú ơi, thật tội tình chú quá. Bọn cháu đã được bí thư chỉ thị lên phương án để giải thoát cho chú... Chưa kịp trở tay thì chú đã về được đây ... Nào, các đồng chí, dìu trưởng ban vào trong lán đi, mau lên.
Mọi người xúm lại. Đọt thấy toàn người lạ. Chỉ có Sâm đang đứng úp mặt vào gốc cây, hai tay bấu chặt một cành gãy... Hình như cô ấy khóc. Nhưng lúc này Đọt cũng không còn tâm trạng để ý đến điều ấy. Người ta đã dìu anh xuống một chiếc hầm lán lộ thiên. Ở đó có mấy sạp tre thay ghế. Đọt ngồi xuống. Thuẫn cũng ngồi sát bên cạnh, miệng cứ xuýt xoa :
-Thiệt tội tình cho chú. Bọn cháu đã nghe rõ mọi chuyện rồi. Chú khổ lắm phải không ?
-Không có gì ... Được về với anh em là sướng rồi...
-Này này... lấy vắt cơm của tôi cho chú Đọt ăn tạm đã, mau lên....
-Thôi thôi... Làm sao mà ăn được lúc này. Cho tôi hỏi chuyện anh em đã. Quyết đâu ?
Thuẫn khoát tay :
-Thằng Quyết khá lắm. Được điều lên tác chiến thay cháu rồi. Còn ông Phôi yếu quá phải ra điều dưỡng. Anh em đây toàn mới. Để cháu giới thiệu với chú...
Thuẫn nói càng nhanh thì càng lập bập, những "chùm ba" cứ dính bết vào nhau. Tuy nhiên Đọt vẫn thấy sung sướng. Anh đắm mình vào trong những lời ngọt ngào của đồng chí, bè bạn. Đã quá lâu rồi, bảy tháng hay tám tháng gì đó, mà cứ ngỡ như bảy tám năm trôi qua, Đọt không thể ngờ nổi có những giây phút này, lại cây rừng, lại khe suối, lại những gương mặt tuy gầy guộc, xanh xao nhưng lúc nào cũng sởi lởi. Những lời nói, tiếng cười tin cậy biết bao !
Và đêm đó, đêm đầu tiên sau hơn tám tháng thấp thỏm, Đọt đã ngủ một giấc say như chết, một giấc ngủ tuyệt đối yên hàn trong sự tin cậy hoàn toàn vào đồng đội của anh.
Sáng ngày sau lúc Đọt tỉnh dậy, không khí nơi đóng quân đã tĩnh lặng và thưa thớt hơn. Không có Thuẫn. Không có Sâm. Cán bộ trong ban cũng đi đâu gần hết. Nhìn quanh quất chỉ thấy có hai cậu nhân viên trẻ. Đọt chống gối định lê ra suối thì một cậu đã chạy đến :
- Cơm vắt của chú đây... Trưởng ban dặn chú phải tranh thủ nằm nghỉ lấy sức...
- Lấy sức ? Để làm gì ?
- Cháu không biết
- Trưởng ban đâu ?
- Cháu không rõ.
- Còn cô Sâm, cô y tá ấy ?
- Cháu không rõ .
- Thế anh em đâu cả ?
-Dạ... đi công tác.
-Sao lại đi công tác ban ngày? Đi đâu ?
-Dạ cháu không biết...
-Này, sao cái gì cậu cũng không biết thế ? Cậu quê ở đâu ?
- Cháu không biết... à quên, cháu ở Cam Nghĩa...
- Lên rừng lâu chưa ?
- Dạ, mới lên hai chục ngày... Cháu chưa biết gì chú ạ...
Đọt thở dài :
-Thôi được rồi... cháu cứ đi lo việc của cháu đi.
Cậu nhân viên trẻ chồm nhanh ra ngoài như đứa học trò hư trốn khỏi tay ông hiệu trưởng. Đọt lại thả mình xuống võng, đưa nắm cơm vắt lên nhai. Anh ăn chậm, một kiểu ăn không hợp với tính cách vốn có của anh. Đọt vừa nhai vừa ngẫm nghĩ :Vui thì vui thật, vui đến mức bần thần cả người . Tuy nhiên, không hiểu sao Đọt vẫn cảm thấy có cái gì đó không thật ấm lòng, không giống như tưởng tượng của anh khi đang cắm đầu lao vào khu căn cứ. Vì sao nhỉ ? Có phải vì không có Khảm, không có Quyết... Cũng chẳng phải. Đồng đội là đồng đội, kể chi lạ quen. Mà ít ra vẫn còn Sâm, còn Thuẫn.... ừ, đúng rồi...chính là Thuẫn. Có cái gì đó khang khác ở con người này. Cái nhiệt tình, cái vồ vập hình như không phải của anh ta. Hay là mình cả nghĩ. Có lẽ vậy. Nghĩ cho cùng, cũng chẳng có gì khác cả. Lẽ nào sau mấy tháng đối mặt với cạm bẫy, mình đã bị nhiễm cái bệnh lo lắng đề phòng, soi xét từng lời ăn tiếng nói của người xung quanh ?
Đến khoảng hai giờ chiều Thuẫn mới quay lại. Đọt phát hiện ra Thuẫn khi anh ta còn lội bì bõm dưới suối. Dáng đi tất tưởi. Vẻ mặt đầy lo âu. Có chuyện gì thế nhỉ ? Đọt vội vàng ngồi dậy. Nhưng khi đến trước mặt Đọt, Thuẫn đã nở nụ cười rất tươi :
- Chú ngủ đẫy mắt chưa ? Có chỉ thị của bí thư huyện uỷ cho chú đây ?
Đọt chồm người lên :
- Anh Khảm hả ?
- Không. Đồng chí Sinh.
- Thế Khảm đâu ?
- Quên chưa kể với chú. Chú Khảm nay là chủ nhiệm chính trị đoàn 31.
Thuẫn vừa nói vừa moi túi đưa cho Đọt mảnh giấy viết tay. Đọt run run mở ra.
" Chào đồng chí Đọt. Rất mừng vì đồng chí đã trở ra được. Thường vụ quyết định đồng chí phải ra bắc điều dưỡng vết thương. Phải an tâm điều trị, lành hẳn mới được vào. Chào thân ái và quyết thắng. Ký tên : Sinh ! "
Đọt ngơ ngác, ngước lên định hỏi cho rõ ràng, nhưng Thuẫn đã đi lại phía hai nhân viên trẻ, dặn dò cái gì đó. Anh ta vừa nói vừa chỉ tay lên phía trái con khe, hai nhân viên gật đầu lìa lịa. Rồi Thuẫn quay nhanh lại võng của Đọt , giọng anh lập bập nhanh hơn :
-Tình hình hơi căng... sắp có càn... chúng có thể đổ bộ lên mấy cao điểm quanh đây... Cháu đã liên hệ với bộ phận tải thương của " ba hăm bốn " họ sẽ giúp chú ra Vĩnh Linh. Cháu đã trao nhiệm vụ cho hai cậu kia đưa chú đến đó. Chúc chú ra đó thật vui, mau mau lành bệnh, gắng ăn nhiều nhiều vào cho béo thêm tý nữa. Thật tội, chú gầy quá... Thôi, cháu phải triển khai lực lượng chống càn đây...
Thuẫn chủ động túm lấy tay Đọt, lắc lắc mấy cái rồi chủ động rút tay lại, quay ngoắt người chạy vù xuống suối. Đọt vẫn cứ ngớ cả người, không kịp nghĩ, không kịp nói một câu nào cả. Mảnh giấy của bí thư Sinh nhàu nát trong tay....
n
Lá thư của Sâm đến với tôi quá muộn. Không phải cô ấy viết muộn mà vì đường đi một lá thư riêng quá lòng vòng. Sâm nhờ một thương binh chuyển ra trạm quân y của Bộ tư lệnh Vĩnh Linh ở Mỹ Tú. Sau hai ngày, lá thư lại được nhờ một cậu lính thông tin của 270 vừa điều trị xong sốt rét mang trở về Bộ Tư lệnh, gửi cho cậu bạn ở Ban Tuyên huấn. Cũng mất thêm mấy ngày nữa, nhân Chủ nhiệm chính trị Bộ Tư lệnh qua giao ban với Đoàn 31 thì thư mới đến được tay tôi. Qua lời kể của Sâm, tôi biết Đọt đã có mặt ở Vĩnh Linh ít nhất cũng bảy ngày rồi. Tôi cuống cuồng quay máy điện thoại gọi đi cả ba trạm quân y đang đóng quân trên đất Vĩnh Linh, tôi nói rõ tên người, tên đơn vị gửi đi, lại miêu tả cả dáng hình của Đọt nữa. Nhưng cả ba nơi đều trả lời không biết. Không thật yên tâm với điện thoại, ngay sáng hôm sau, tôi nhờ một cậu liên lạc và hai cậu ở Ban Tuyên huấn đích thân tìm về các trạm cứu thương, dặn họ lùng sục cho thật kỹ. Tuy nhiên, chiều đó cả ba mũi trở về đều lắc đầu... Lòng tôi cứ như lửa đốt, suốt đêm ngồi đứng không yên, tôi lẻn ra khu đồi hoang nhìn bốn phía bầu trời, thầm kêu lên trong khoảng không mênh mông. Đồng chí Đọt ơi, đồng chí đang ở nơi nào !
Tôi thú nhận là tôi nhớ Đọt, tôi thương Đọt hơn bất cứ ai. Vì sao thì chính tôi cũng không cắt nghĩa được. Kể từ hôm nhận được lệnh chuyển công tác qua đoàn 31, điều duy nhất tôi băn khoăn, tôi cảm thấy mình còn mắc nợ, đó chính là sinh mệnh, cuộc sống của Đọt còn mắc kẹt ở trong ấp. Đương nhiên trong đó còn có Lương nữa. Tôi không thể nói là không nhớ, không lo cho cô ấy. Nhưng thật lạ, không hiểu sao mối lo nghĩ về Lương lại cứ nhạt nhoà, lúc ẩn lúc hiện,, nó không thấp thỏm, bồn chồn như nghĩ về Đọt....
Những ngày này Vĩnh Linh đang bị đánh phá quyết liệt. Máy bay B52 rải thảm bom khắp nơi. Những khu làng trù phú từ bao đời nay đang trọc trọi, vật vã suốt ngày, suốt đêm dưới những trận bom pháo huỷ diệt. Đảng uỷ khu vực đã ban hành chủ trương cho con em nhỏ và người già đi sơ tán ra các tỉnh phía bắc. Số người ở lại, thực hiện một nếp sống quân sự hoá triệt để. Địa đạo, giao thông hào, hầm cá nhân chằng chịt khắp nơi. Trong một bối cảnh như vậy, việc đi lại, tìm kiếm nhau lúc này quả thật quá khó khăn. Hơn nữa, đoàn 31 của tôi lại tiếp nhận mệnh lệnh của Bộ Tư lệnh mặt trận, chuẩn bị đưa quân vào chiến trường. Ban chỉ huy đã thành lập bộ phận tiền trạm do tôi chỉ huy sẽ vượt sông vào trước tìm địa điểm cho trung đoàn tập kết quân. Công việc quá khẩn trương và bận rộn, tôi không có cách chi bứt ra đi tìm Đọt được.
Giữa lúc tôi đang bối rối như vậy thì bất ngờ cậu trực ban vào báo :
-Báo cáo anh, có chị Li, chủ tịch Hội phụ nữ khu vực xin gặp.
Tôi ngớ cả người. Tại sao Li biết tôi ở đây. Tại sao cô ấy lại tìm đúng lúc này ? Có phải vì chuyện Đọt không, hay con Linh đã có chuyện gì ? Bỗng tôi thấy run run đôi tay... Từ hôm chuyển về đây, thú thực tôi cũng đã định bụng tìm Li mấy lần rồi. Nhưng không hiểu sao cứ lưỡng lự mãi. Cái con người tôi là thế, có lẽ đó là nhược điểm thâm căn cố đế của tôi
Bây giờ thì Li đã đứng trước mặt tôi. Da sạm đen, mặt rám nắng, ánh mắt thẫm tối lại trong vành mi thâm quầng. Chao ôi, mới xa nhau chưa tới hai năm mà trông Li già đi bao nhiêu tuổi.
Tôi chưa kịp chào, Li đã hỏi luôn:
- Anh có biết chuyện gì của Đọt không?
Tôi sững người:
- Chuyện gì ? Mà chị có biết sao ?....
- Anh nói đi...Vì sao Đọt bị bắt ?
Tôi thở dài:
- À....Thì rủi ro trong chiến đấu mà chị. Trận đó ta thắng lớn, tuy nhiên...
- Không. Là tôi nói công an ta bắt kia?
- Cái gì ? Tôi ngớ cả người, mở to mắt nhìn Li . Cái gì thế, tôi có nghe nhầm không?
- Chị vừa nói cái gì thế ? Công an nào bắt ?
- Công an Vĩnh Linh. Vừa bắt cách đây một tuần.
Tôi chồm tới:
- Không đúng. Tôi vừa nhận được thư anh em trong đó báo ra, Đọt được huyện uỷ bố trí ra Bắc điều dưỡng chữa bệnh....
Vừa nói, tôi vừa quay lại bàn lục tìm lá thư của Sâm đưa cho Li:
- Đây này, chị xem đi. Ba hôm nay tôi đã cho người tìm khắp các trạm quân y mà vẫn chưa gặp được. Làm gì có chuyện lạ đời thế !....
Li lướt qua lá thư rồi đưa mắt nhìn tôi. Chị nhìn rất lâu, có vẻ như cố lục soát trên khuôn mặt đờ đẫn của tôi một ẩn số nào đó. Rồi Li khẽ thở dài, cố trấn tĩnh lại. Chị chủ động ngồi xuống ghế. Tôi vội vã rót nước ra chén:
- Chị uống nước đi....Mà này, chị nghe ai nói chuyện lạ như thế?
Li nhấp một ngụm nước rồi tư lự :
- Chuyện lạ nhưng có thật đó. Tôi được một đồng chí bên Ty công an nói cho biết.
- Không thể nào....
- Người ta đưa Đọt ra đến Vĩnh Sơn thì đưa thẳng lên khu trại tạm giam trên Bến Quan. Người ta giữ anh ở đó ba ngày. Họ bắt anh ấy tường trình quá trình hoạt động trong nam. Nghe nói, Đọt đã yêu cầu được liên lạc điện thoại với cơ quan huyện uỷ hoặc tỉnh uỷ. Nhưng nghe đâu các đường dây đều không liên lạc được....Sau ba ngày, họ đưa anh ấy ra ngoài Bắc....Cho đến tận phút ấy, Đọt mới đề nghị được liên lạc với tôi, nhưng đã không kịp. Đọt tệ thật, tệ vô cùng....Đáng ra anh ấy phải báo cho tôi ngay từ đầu chứ. Tại sao lại ngu như thế....
Li cúi gằm đầu xuống mặt bàn. Nhưng tôi biết chị đang khóc. Còn tôi, hai tai như thể đã ù đặc. Cả người tôi bảng loảng như trạng thái không trọng lượng. Trong đầu chỉ còn ong ong một câu hỏi tuyệt vọng: Tại sao lại như thế ?
Cả hai chúng tôi đều ngồi như chết lặng hồi lâu, rồi Li chủ động ngẩng lên nhìn tôi. Đôi mắt chị đỏ hoe:
- Nào, đồng chí có thể kể cho tôi nghe chuyện gì đã xẩy ra trong ấy với Đọt được không?
Tôi cố giữ một thái độ thật bình tĩnh và chậm rãi kể. Tôi cố gắng nói lại mọi sự biến một cách thật khách quan, tuy nhiên, tôi vẫn tránh những chi tiết nhạy cảm nhất. Ví dụ chuyện về Lương, đặc biệt là việc họ sống với nhau, tôi cố tình nhấn mạnh đến âm mưu của Nguyễn Đình Cựu, lại kể đi kể lại nội dung những lá thư Đọt viết cho tôi, lại cộng thêm nhận xét của mình. Tôi cố khẳng định với Li, họ là những người tốt. Họ tuyệt nhiên không phải là những kẻ phản bội.
Không biết những lý lẽ của tôi có thuyết phục được một con người sắt đá, đầy kinh nghiệm và quá ư nhạy cảm như Li không? Li vẫn nghe và tuyệt nhiên không tỏ rõ một phản ứng nào. Kể xong, tôi hỏi ngay:
- Chị có tin không?
Lương chớp mắt nhìn tôi một cái rồi quay vội qua hướng khác:
- Tin ai kia? Tin anh hay Đọt? Hay Lương?
- Tin chúng tôi....
Li khẽ nhếch mép một cái gần như cười:
- Chúng tôi ! Hay nhỉ....
- Chị Li....
- Này, anh có bố trí thời gian được không, chỉ cần một buổi thôi.
- Để làm gì hả chị?
Li vẫn tránh nhìn thẳng vào tôi, giọng cô hơi khẽ lại:
- Tôi muốn....anh với tôi tìm lên Bến Quan một chuyến, biết đâu có thể biết thêm chuyện gì đó....
- Đồng ý. Tôi sẽ cho xe con chở chị đi....
Thế là chiều hôm đó, cả hai chúng tôi tức tưởi tìm lên khu tạm giam của công an Vĩnh Linh. Dọc đường đi, Li không nói một lời, cặp mắt ráo hoảnh, thăm thẳm. Tôi không sao đoán được tâm trạng của Li. Nhớ thương ư, không có lý. Lo lắng? Không hẳn. Có cái gì đó hiện lên trên vẻ mặt, đôi mắt rất dữ dội mà tôi không sao đọc được.
Tiếp chúng tôi là một thiếu uý công an. Lần đầu tiên tôi thấy Li tự giới thiệu một cách trịnh trọng, có phần quan quách nữa:
-Tôi là Trần Thị Li, uỷ viên thường vụ khu uỷ, chủ tịch hội phụ nữ khu vực. Anh biết tôi chứ ?
- Vâng vâng....Tôi có biết chị....
- Còn đây là đồng chí Khảm, nguyên bí thư huyện uỷ Cam Lộ, nay đang là chủ nhiệm chính trị Đoàn 31, chắc đồng chí chưa biết ?
- Vâng vâng....Tôi chưa được biết....
Li dừng lại, thở sâu một cái rồi nói chậm rãi, rõ từng tiếng:
- Tôi muốn biết về một trường hợp mà các đồng chí vừa mới tạm giam ở đây. Đó là anh Phạm Đọt. Tôi cũng xin nói rõ lý do. Anh Phạm Đọt nguyên là một trưởng ban địch vận của huyện uỷ Cam Lộ, thuộc quyền của đồng chí Khảm đây...Đồng chí ấy được huyện uỷ cho ra Bắc điều dưỡng vết thương, vậy tại sao lại bắt giam?
Người thiếu uý công an đột ngột ngồi thẳng dậy:
- Không đúng.
- Không đúng cái gì?
- Báo cáo các đồng chí, thứ nhất, anh ta không phải được đưa ra điều dưỡng vết thương, mặc dù theo quan sát của chúng tôi, đúng là anh ta có bị thương. Thứ hai, chúng tôi không phải giam. Chúng tôi nhận được chỉ đạo của cấp trên yêu cầu anh Đọt phải tường trình lại tất cả quá trình bị địch bắt....Có thế thôi. Trông ba ngày ở đây, anh Đọt được bố trí một phòng riêng, có cơm nước chăn chiếu đầy đủ. Tuyệt nhiên không có một hành vi gì đó không đúng với anh ấy....
Tôi không còn giữ được bình tĩnh:
- Ai chỉ đạo cho các anh làm việc đó ?
- Xin lỗi, đây là nghiệp vụ cấp trên giao.
- Thôi được rồi....Li ngắt lời- còn sau đó thì sao? Tại sao lại đưa anh ta đi ?
- Báo cáo chị, đó cũng là chỉ đạo của trên. Anh ấy được đưa ra ngoài kia, an toàn hơn, chắc cũng để có điều kiện điều trị vết thương.
Tôi kêu to lên:
- Lại đưa đi điều trị vết thương! Các anh định làm cái trò gì thế ? Li vội kéo giật tay tôi lại. Cô thở sâu một cái rồi chủ động đứng lên:
- Thật phiền các đồng chí quá! Dù sao cũng cảm ơn nhiều.
Người thiếu uý công an cũng đứng lên:
- Không có chi. Xin chào các đồng chí.
Nói rồi, anh ta quay gót trở vào phòng làm việc ngay, cứ như thể chậm thêm vài giây nữa là có kẻ vượt tù. Li khẽ bấu vào tay tôi, nói nhỏ:
- Ta về đi.
Chiếc xe "gát" lại lộc cộc trên con đường đất sỏi lồi lõm. Xe lắc lư. Chúng tôi ngồi xa nhau, cố giữ một khoảng cách cần thiết để khỏi đụng vào nhau.
- Chị vào chơi, uống nước một lúc đã....
- Thôi, xin phép đồng chí..Trời tối mất rồi.
- Không sao, tôi nói xe đưa chị về mà....
Li lại khẽ nhếch mép:
- Tôi còn con ngựa của tôi mà....
Tôi hiểu con ngựa ấy là chiếc xe đạp Trung Quốc nhãn hiệu Vĩnh Cửu. Tôi cũng cười thân mật :
- Cái con voi của tôi thồ được cả ngựa chị, yên chí đi. Nói rồi tôi quay qua cậu lái xe:
- Này, đồng chí vào chỗ trực ban, lấy xe đạp của chị Li buộc vào sau này nhé! Được không?
- Dạ được ạ. Cậu lái trả lời và chạy luôn....
Li khẽ lắc đầu:
- Thật phiền các đồng chí quá....
- Chị cứ vào uống nước đã...vội gì.
- Thôi, cảm ơn anh....Để khi khác.
- Khi khác ?
Tôi khẽ thốt lên, rồi im lặng. Có lẽ Li chưa biết nhiệm vụ của tôi. Mà thôi cũng chẳng nên nói làm gì. Ngần ngừ một chút, tôi hỏi:
- Chị....sống thế nào?
- À, thì cũng bình thường....
- Thế còn con....à, các cháu?
- Cũng bình thường. À, chúng nó đi sơ tán theo kế hoạch K8 hết rồi.
Tôi chồm người tới:
- Đi đâu hả chị ?
- Con Linh ra Tân Kỳ, thằng Đình ra Nam Hà....
Tôi đứng lặng, Không dám nhìn thẳng Li. Nỗi tủi cực ngày nào tự nhiên lại ứ lên....
Bất ngờ bàn tay Li đặt nhẹ lên vai tôi, cử chỉ ân cần như một người chị gái:
- Có chuyện này tôi quên chưa kể với anh..Tôi đã kể với cháu Linh về anh, về người bố thực của nó....
- Thật ư ? Nhưng mà...tại sao lại nhanh vậy?
- Còn nhanh gì nữa. Năm nay nó đã 15 tuổi...Hơn nữa, tôi đã hứa với anh dạo trước....
Giọng tôi bỗng trở nên mềm hẳn lại:
- Cảm ơn chị....
- Thực ra, nếu nó chưa hỏi thì có lẽ tôi cũng chưa nói....
- Cái gì ? Nó hỏi à ?
- Nó biết từ trước rồi. Cái hôm anh đến thăm, nó cũng biết rồi đấy. Thì ra mẹ Lương nó đã kể với nó từ hồi cải cách ruộng đất kia....
Tôi sững sốt đứng như bị trời trồng. Vừa giận Lương, vừa thương con, vừa tự thấy xấu hổ cho bản thân mình. Trời ơi, con tôi, bản lĩnh nào đã giúp con chịu đựng được tất cả những chuyện tày đình như vậy từ khi sáu tuổi đến giờ? Còn cái lũ người lớn chúng tôi có quyền gì mà cư xử với con cái mình như vậy?
l
Tôi cùng tổ tiền trạm vượt sông trở vào chiến trường trong một tâm trạng có thể nói là ngổn ngang trăm mối. Nhiệm vụ trước mắt vô cùng khó khăn. Cả vùng chiến địa bắc đường Chín, lính Mỹ, lính ta cài răng lược nhau dày đặc. Sau khi các sư đoàn chủ lực kéo quân vào, thì tất cả các lối mòn giao liên thường đi lại trước đây, bom rải thảm đã băm vằm cày xới trống hơ trống hoác ra hết. Bản thân tôi tuy mang tiếng là cán bộ địa phương trong đó , nhưng thực chất tôi biết rất ít địa hình, chỉ đơn độc một lối đi từ bến đò Hói Cụ vào Giang Phao, ngược lên Khe Me, Khe Mướp, vào Cù Đinh, Ba De rồi áp về miệt rừng bên này sông Hiếu. Nhưng nhiệm vụ lần này là phải tìm lối đi khác, chếch lên phía tây, làm sao đưa được cả đội hình một trung đoàn vượt đường Chín về vùng "một trăm đất-một trăm đá"....Cả nhóm tiền trạm chỉ trông cậy vào tôi. Còn tôi, với nhiệm vụ này thì cũng chẳng khác chi anh lính mới....
Gánh nặng của đoạn đường phía trước thì đang chồng chất như thế. Nhưng mà sau lưng đâu có thanh thản gì. Từ hôm chia tay với Li., tôi hầu như không sao nuốt nổi bát cơm vào bụng. Tôi cố hình dung ra hình dáng của Đọt đang lê chiếc chân què ở một trại giam nào đó. Đau đớn thể xác có thể anh sẽ chịu đựng được. Nhưng sự tổn thương khủng khiếp về tinh thần, liệu Đọt có vượt qua nổi không? Giả sử là tôi, tôi sẽ thế nào? Thương đồng chí quá, Đọt ơi, nhưng tôi biết làm gì bây giờ? Có ai giúp anh ấy những lúc này? May ra chỉ có Li. Nhưng tôi vẫn rất hoang mang. Có phải Li đã bắt đầu quan tâm đến người chồng cũ ấy không? Về lý thuyết thì thật khó mà tin vào điều đó. Nhưng sao cô ấy lại có vẻ khẩn trương như vậy, lại có vẻ căng thẳng, dữ dội như vậy? Cái gì thúc đẩy Li?..Chao ôi là đàn bà, thật đúng như người xưa vẫn nói: Sông sâu bể cả dễ dò....
Chúng tôi vượt Hói Cụ lúc nhá nhem tối. Mùa này nước hơi đầy. Dân quân thôn Dục Đức đưa đò chở chúng tôi qua. Bến cũ, sông xưa, nhưng tôi không gặp được một dáng hình nào thủa trước. Các cháu thanh niên Dục Đức bây giờ nhanh nhẹn, tươi tắn và rất đỗi vô tư. Đụng cái là cười. Bom đạn hay giới tuyến chẳng có chút ý nghĩa gì với họ. Mái chèo khua rào rào, tiếng cười cứ giòn tai. Tâm trạng tôi nhờ vậy mà cũng vợi khuây đôi chút.
Qua bên kia sông, một cháu giao liên dẫn chúng tôi ngược sông lên phía Bến tắt. Gần sáng, cả nhóm vào được một bản dân tộc Vân Kiều. Đến đó, chúng tôi phải tự liên hệ với dân để tìm lối đi tiếp.
Tôi lệnh cho cả đoàn tản ra tự tìm lấy vị trí mắc võng tranh thủ ngủ. Tôi và cậu công vụ chọn một khóm mít trong mảnh vườn bỏ hoang nằm trên bờ một khe nước nhỏ, mắc hai võng chụm đầu vào với nhau.
- Cậu phải ngủ ngay đi, rõ chưa?
- Rõ. Còn thủ trưởng?
- Kệ tớ.
Cậu lính trẻ vật mình lên võng, nhoáng một cái là ngáy liền. Cậu ấy tên là Hoạt, dân nói trạng Vĩnh Tú. Cái tên thật hợp với người. Mồm nói liếng thoắng, tay chân hoạt bát, thật sự thích hợp với công việc được giao.
Tôi trở trăn mãi, cố gắng lắm nhưng vẫn không sao ngủ được. Hình ảnh Đọt cứ lởn vởn hiện lên cùng với bao nỗi day dứt của tôi. Cuối cùng, tôi ngồi dậy, lật cuốn sổ ghi chép xé một trang giấy. Tôi quyết định viết một lá thư cho Li....
Các đồng chí theo duy vật, có khi nào tin vào sự linh cảm của mình không? Với tôi, bây giờ đã trở thành người âm đương nhiên là tin, nhưng cái buổi sáng hôm ấy tôi không ý thức được việc mình làm. Tôi không hiểu cái gì đã xui khiến viết lá thư ấy, một lá thư tuy kể về Đọt, tôi muốn nói tất cả để cho Li tin tưởng vào con người anh ấy, để có thể làm được việc gì đó cứu giúp anh ấy, và xa hơn nữa, tôi mong mỏi cho tình yêu của họ được hồi sinh trở lại; nhưng thực chất, đó là những lời sám hối của bản thân tôi, tự mình xưng tội, vạch trần bản chất hèn kém, nhu nhược của mình. Giá như tôi khá hơn, kiên quyết hơn, dám đánh đổi sinh mạng chính trị của mình cho một số phận đời thường thì có lẽ mọi sự đã không trở nên oan nghiệt với Đọt như thế. .Lá thư gần như một lời tuyệt mệnh, hay nói như kiểu dân Trung Quốc ngày xưa là con chim sắp chết thì tiếng kêu thương....
Mà lúc đó tôi đâu có chút ý nghĩ rằng chỉ sau đó ít giờ, tôi sẽ chết. Tôi tuyệt nhiên không linh cảm thấy điều đó. Thế sao lá thư ấy lại đẫm đặc chất di chúc như vậy! Còn nữa, ai xui khiến mà sau khi viết xong, tôi gấp nhỏ lại, rồi vừa khi cậu công vụ tỉnh giấc, tôi đã không chút ngần ngại mà giao cho anh ta với một lời dặn khiến cậu lính trẻ gan góc kia phải rùng mình: "cậu phải thay tôi, chuyển bằng được lá thư này cho đồng chí chủ tịch hội phụ nữ khu vực Vĩnh Linh !"
Tôi không thể nghĩ rằng mình lại chết sớm như vậy, mặc dầu mỗi một thằng lính như chúng tôi trên đường vào trận bao giờ cũng sẵn sàng đón nhận cái chết bất cứ lúc nào ! Sẵn sàng là một chuyện. Nhưng sao lại chết vào đêm ấy, chết khi cả tốp tiền trạm vẫn chưa vào tới đích. Với cá nhân tôi, phía trước và phía sau cuộc đời đều còn hết sức dang dở. Một quả mìn định hướng của Mỹ đã quạt thẳng vào tôi. Hình như chỗ đó là Khe Cau, còn cách đường Chín vài giờ đi bộ nữa. Tôi chết nhanh đến mức không kịp kêu lên một tiếng chứ đừng nói đến lời trăn trối, dặn dò. May mà sáng ấy đã kịp viết một lá thư. May hơn nữa là cậu Hoạt công vụ chỉ bị thương nhẹ. Như thế có phải là điềm báo trước không? Các đồng chí hôm nay đã có đủ sự tỉnh táo của thời bình và đầy ắp tri thức khoa học, hãy nói dùm tôi, như vậy có phải là linh cảm đặc biệt của con người không?
Nhưng như thế vẫn chưa hết mọi sự lạ. Cái lúc quả mìn định hướng nổ, tôi không hề giật mình. Hay nói cho chính xác hơn là tôi và cả tốp quân tiền trạm không kịp giật mình. Nhưng ở tận trong căn hầm chữ A ở Vĩnh Linh, Li đã giật bắn mình ngồi dậy. Li hốt hoảng đưa tay đè lên ngực. Trống ngực đập thịch thình. Mồ hôi lấm tấm trên trán. Đương nhiên lúc ấy, Li không hề cảm nhận về cái chết của tôi. Ngược lại, chị bỗng thấy lo lắng vô cùng cho Đọt. Li chồm người chui ra khỏi hầm. Trời đầy sao. Phía xa xa hướng lên miệt rừng trường sơn, những quầng sáng vàng đục của pháo sáng chập chờn ẩn hiện. Nhưng Li không bận tâm lắm về phía đó. Chị ngoái nhìn ra hướng Bắc. Tiếng bom nổ ầm ì, xa hút. Tôi biết rõ, chị đang nghĩ về ai.
l
Sau mấy phút trấn tĩnh, Li bắt đầu vươn tay hít thở không khí trong đêm và đảo mắt nhìn khắp bầu trời. Thực ra đêm nay lại là đêm yên tĩnh nhất so với hàng tháng ròng dầm dề bom pháo. Thời kỳ đầu của cuộc chiến tranh phá hoại, mặc dầu bom ném thưa hơn, có khi cả buổi mới có một loạt, nhưng người dân ở vùng này cứ thấp thỏm không sao ngủ được. Đôi lúc mệt mỏi quá, thiếp đi, chỉ đuợc một tí lại tự choàng tỉnh lại. Choàng dậy không hề vì tiếng bom mà vì chính sự lo lắng đề phòng ở trong lòng. Nhưng rồi chiến tranh kéo dài, ngày này qua ngày khác, tháng này sang tháng nọ, bom nổ vô hồi kỳ trận, máy bay cứ ầm ĩ chỗ nọ, gầm xé chỗ kia, thảm hoạ nhiều quá rồi cũng sinh nhàm, mệt mỏi đến mức liều mạng. Thế là ngủ. Đặt mình xuống là ngủ. Bom nổ gần, đất rơi lạc rạc xuống đầy mặt, vẫn ngủ. Đôi khi khói bom tràn vô cửa hầm nồng nặc khét lẹt, người ngủ vừa ngáy vừa ho sằng sặc, mơ màng lấy tay quạt quạt lên mặt như xua muỗi, mồm lầu bầu chưởi tục, rồi lại ngủ tiếp. Trừ khi có nhiệm vụ được gọi dậy là mặt tỉnh khô, lao ra đường, í ới gọi nhau, lại còn cười hô hố như chưa hề ngủ bao giờ.
Cái gì rồi cũng có thể quen. Nhưng nỗi cô đơn, quạnh hiu đến mức cô độc như Li, liệu có quen dần đuợc không?
Cả Linh và Đình đều sơ tán, đứa thì ra Tân Kỳ, đứa ra tận Nam Hà để học tiếp chương trình cấp hai, cấp ba. Chúng nó đi mà không hề có chút bịn rịn. Cái chiều tiễn các cháu tập kết tại đồi cát Đông Trường để lên xe, con Linh có ngồi thừ ra một lúc, quầng mắt hơi đỏ lên. Năm nay nó đã mười lăm tuổi. Con gái tuổi ấy biết nghĩ nhiều rồi. Nhưng nó vẫn không chịu khóc. Chẳng đứa bạn nào của nó khóc cả. Còn thằng Đình thì quá quắt hơn. Nó chạy ù theo mấy thằng bạn con trai, xô đẩy nhau hét hò ầm ĩ. Nó tuyệt nhiên không có chút ý thức về sự chia ly, về sự mất còn, nó coi chuyến đi đằng đẵng này cũng như một cuộc nghỉ hè đi cắm trại ...
Bọn trẻ nô đùa gần một tiếng đồng hồ thì được tin báo, đoạn đường ở cầu chợ Mai đã bị tắc, xe không thể qua được đành phải hoãn lại một ngày. Tất cả ỉu xìu. Thằng Đình ngồi xoài ra giữa cồn đất pha cát không chịu về, con Linh phải đến vít đầu nó vào ngực mình, xoa xoa dỗ dành. Nó cứ phụng phịu không chịu. Điên tiết, Li bước đến :
- Mày có chịu về không thằng điên kia ...
- Không ... con không chịu ...
- Mày ... Li túm lấy tay con dặc mạnh. Thằng Đình giật tay ra. Không kìm nổi cơn bực tức, Li vung bàn tay định tát vào má nó. Nhưng Linh đã chặn tay mẹ lại, mắt nó quắc lên :
- Mẹ làm cái gì thế ?
- Cả mày nữa ...
- Con thì làm sao ?
- Mày .. mày giỏi nhỉ ? .. Mày có còn chút tình cảm mẹ con gì nữa đâu.
- Mẹ vô lý không thể chịu được ...
Nói rồi, Linh quay lại dìu Đình đứng dậy, dỗ dành :
- Về đi em .. nghe lời chị nào .. Em cứ bướng bỉnh thế này, không chết vì bom thì cũng còm xương vì bị đánh đấy.
Câu nói độc địa của Linh như nhát dao đâm thẳng vào ngực Li. Chị đứng câm lặng trên bãi đất pha cát. Thằng Đình đã theo chân Linh chạy đi. Mọi người đã về hết. Nhưng Li thì không sao nhổ người lên được. Có cái gì đó như sóng xao cứ va đập trong đầu: cái gì đang xẩy ra thế này ?
Li cũng đã tự nhận ra sự vô lý của mình, một sự cáu giận thật bột phát, vừa không hợp cảnh lại chẳng hợp tình. Đêm nay là một đêm chia tay trọng đại, sự ra đi của đoàn con trẻ này thật sự da diết, thật sự nao lòng. Chúng nó, những đứa trẻ thơ ngây ấy không những sẽ phải đương đầu với một dặm đường dài đầy hiểm hoạ, mà từ nay, những cánh chim non nớt phải tự đập, tự bay lấy ở một phương trời xa lắc, không thể nào có bàn tay mẹ đỡ nâng. Chúng nó không hề ý thức được điều đó, nên cứ vui, cứ thích. Còn mình, mình đã biết rất rõ như vậy, tại sao lại cáu giận ... Mà nào đã phải có chuyện gì to tát đâu !
Li cố nhổ người, bước chậm vài bước rồi đến tựa lưng vào một gốc phi lao. Chị khẽ nhắm mắt lại, cố chắp nối tất cả những gì đã cảm nhận được về những đứa con của chị trong gần một năm qua ...
Đúng là không phải chỉ vì vài chi tiết đêm nay mà chị đã nổi cáu với con. Đã gần một năm rồi, Li luôn luôn linh cảm thấy có cái gì đó bất ổn trong cách cư xử của Linh. Thoạt đầu là những cái nhìn khang khác. Rồi bất ngờ, chị nhận ra cái kiểu cười khẽ nhếch mép của nó ..Trời ơi, nó học kiểu cười ấy từ bao giờ, nó được di truyền từ ai, Lương hay chị ? Mới bước vào tuổi mười lăm, nhưng tính tình nó có vẻ đã thay đổi, thay đổi so với chính nó và cũng khác hẳn với bạn bè. Li chỉ có thể nghe trộm được tiếng cười sảng khoái của nó với đám bạn bè, hoặc với thằng Đình mỗi lần hai chị em chọc phá nhau phía hầm hội trường, hoặc với đám dân quân trẻ trực gác ban đêm. Còn ở trong nhà, thật hiếm hoi nghe được một lời nhẹ nhàng của nó ... Lúc đầu Li đã muốn chộp hỏi ngay, nhưng chị sợ. Li luôn luôn cảm thấy sợ hãi. Chị cố nhẫn nại, cố tin rằng đây chỉ là sự thay đổi tâm sinh lý của tuổi dậy thì, rồi mọi chuyện sẽ khác đi. Với kinh nghiệm lãnh đạo đoàn thể, Li tự ghìm lòng không để phạm sai lầm, không để cái sẩy nảy cái ung. Thế nên, chị vẫn cố dịu dàng, cố áp mình vào gần con hơn ... Nhưng hình như càng như vậy, Linh càng lảng tránh ra xa. Chị cảm thấy rõ ràng mình sắp mất nó. Mà như thế cũng chưa đủ. Hình như còn tệ hại hơn kia. Trong lúc con Linh cố tình lảng tránh chị thì tình cảm của nó với thằng em càng thân thiết hơn. Thằng Đình tỏ ra thích gần chị hơn gần mẹ ... Thấy mẹ đằng này đường hào là nó lẩn qua một ngách hào khác. Nhoáng một tý, đã nghe tiếng cười của hai chị em. Li trở nên cô độc. Một ý nghĩ thoảng thốt hiện lên, nó đang cướp đi nguồn sống của chị ! Nhưng vì sao ?
Có lẽ không thể kiên nhẫn chờ đợi thêm được nữa. Li quyết định phải làm rõ câu trả lời ngay trong đêm nay. Từ ngày mai, họ sẽ không còn bên nhau nữa. Và với cuộc chiến tranh khốc liệt này, ai biết trước được những điều gì có thể xẩy ra..
Li lật đật trở về nhà. Vừa bước vào gian hầm lộ thiên giữa căn nhà, chị thấy ngọn đèn dầu hoả đã được thắp sáng và che bọc xung quanh. Con Linh đã làm việc này. Con bé được cái hết sức chu đáo. Li cầm đèn bước qua soi vào hầm ngủ của mình. Thằng Đình đang nằm quay sấp mặt vào tường đất. Chắc là nó đã ngủ. Chị lại quay qua lối nhà phía kia, soi xuống hầm Linh. Quái thật, nó cũng nằm quay mặt vào vách.
- Linh ! ... Mẹ cần nói chuyện với con...
Gọi xong là Li quay ra ngay, không cần biết nó có nghe thấy không. Chị đặt chiếc đèn dầu vào đúng vị trí lúc nãy và ngòi xuống. Ngay lập tức, con Linh cũng bước tới, nó nhẹ nhàng bước qua phía bên kia bàn và ngồi xuống. Nó không hề tỏ ra ngạc nhiên. Có vẻ nó đã đoán trước được cuộc đối thoại này ...
- Có chuyện gì thế mẹ ? Con Linh chủ động hỏi trước. Nó giỏi thật, Li thầm nghĩ, mày muốn tỏ ra bản lĩnh hơn mẹ !
- Có chuyện gì ư ? Chính mẹ muốn hỏi con câu đó ... Có chuyện gì đối với con thế ?
Linh lại khẽ nhếch mép :
- Con a ? Con thì có gì ?
- Đừng nói dối mẹ ... Giọng Li bắt đầu run run. Rõ ràng chị không có bản lĩnh bằng nó- Ngày mai con đi rồi ... Mẹ ở lại ... Con có khẳng định chắc chắn rằng, rồi mẹ con ta sẽ lại gặp nhau không ? ... Cho nên, mẹ muốn con nói thật cho mẹ biết, con đang nghĩ gì ? Có phải, mẹ có điều gì đó không đúng khiến cho con không còn muốn nương tựa vào mẹ nữa?
Linh lại nhếch mép :
- Mẹ lắm chuyện thật ...
-Ai cho phép mày ăn nói với mẹ như thế, mày học được cái kiểu nói đó từ bao giờ thế ? Li vừa quát vừa run rẩy cả tay chân. Chị tự nhủ lòng, hãy bình tĩnh lại...Hãy tự trấn tĩnh lòng mình lại, đừng để cái sẩy nảy cái ung...Cũng may Linh chưa kịp phản ứng gì.
- Con có biết, nỗi đau đớn nhất của một người mẹ là gì không ? Sớm muộn gì thì con cũng có gia đình, cũng có con...Tới lúc đó, con sẽ nhận ra một điều, không gì nặng nề hơn là khi một người mẹ đã không hiểu nổi con mình đang nghĩ gì...
- Thế còn đối với một đứa con thì sao hả mẹ ?
-Đứa con thì sao ?
Linh đã bắt đầu ngước lên, nhìn thẳng vào Li. Nó không thay đổi gì lắm về thái độ giọng nói, nhưng ánh mắt thì rất sắc lạnh :
- Con chưa làm mẹ, còn lâu nữa con mới làm mẹ, cho nên con khó mà hiểu được cái điều như mẹ nói. Nhưng mẹ đã làm con rồi mà...Cái gì sẽ xẩy ra với đứa con khi chính nó lại nhận ra rằng, nó không sao hiểu nổi người lớn, nó không hiểu vì sao bố mẹ nó lại đối xử với nó như vậy ?
- Bố mẹ đối xử với mày thế nào? Li quát lên như một sự tự vệ chứ không phải là một câu hỏi. Bởi vì ngay lập tức chị đã cảm thấy được cái ngòi nổ bên trong câu chuyện này...Có phải nó đã biết gì rồi chăng ?
Giọng Li đã nhỏ lại đến mức, có lẽ nếu không phải Linh thì không còn có ai nghe nổi :
- Linh ... Thực ra con đang nói về chuyện gì thế ? Mẹ không sao hiểu nổi.
Linh thở dài một tiếng nghe rất già, rồi đứng dậy :
- Thôi, đừng nói chuyện này nữa mẹ ạ. Có phải mẹ không hiểu ý con đâu, chẳng qua cố tỏ ra không hiểu đó thôi ... Con đi ngủ đây.
- Khoan đã ... Chúng ta không còn thời gian nữa... Mẹ phải hỏi thẳng con cho ra nhẽ đã. Có phải con thấy, mẹ đã không làm tròn bổn phận nuôi con ?
Li ngồi xuống. Ánh mắt của cô bỗng nhiên dịu lại :
- Mẹ đừng cả nghĩ thế. đối với con, mẹ còn trên cả sự tuyệt vời. Nếu mẹ đã nói là.. mẹ con mình sẽ không còn thời gian trò chuyện nữa, thì con cũng xin được nói thật, tự con cũng biết lỗi. Đúng là.. thời gian qua.. con thấy có lỗi với mẹ. Đôi lúc con rất muốn thay đổi... rất muốn tìm mẹ tâm sự... nhưng không hiểu sao, mỗi lần có ý nghĩ như vậy thì con lại rút lui... con vẫn không sao tự mình bước lên được... con xin lỗi mẹ...
- Nhưng vì sao lại như thế hả con ?
- Con cũng không biết nữa. Nhưng dù có xẩy ra chuyện gì, thì con xin thề với mẹ là, suốt đời con đều nặng ơn của mẹ... Không có mẹ thì đời con đã chẳng có được như hôm nay... Con lớn rồi, con tự biết điều đó.
-Này này, khoan đã..Con vừa nói dù có xẩy ra chuyện gì nghĩa là sao?
Linh cúi thấp xuống. Có lẽ đây là lời nói khó khăn nhất của nó :
- Con đã bảo mẹ là đừng nói chuyện này nữa.. Con buồn lắm..Thực ra, tất cả mọi chuyện mẹ cố tình dấu con thì con đã biết cả. Con biết khi còn con nít kia, lúc người đàn bà đó sắp vượt tuyến tìm đến con ... Cả cái bữa cơm năm kia nữa, người đàn ông ấy đến thăm, có phải do mẹ sắp xếp không ? Con đã bảo là không muốn nói ra chuyện này mà ...
Linh chạy nhanh vào hầm. Có lẽ nó chực oà ra tiếng khóc. Còn Li thì câm lặng. Đầu chị gục xuống chạm tới mép bàn... Chị chẳng nhận ra một trạng thái tình cảm nào của mình. Hình như tất cả đã đổ vỡ, vỡ một cách giòn tan như vỡ một miếng kính thuỷ tinh. Chị chỉ còn mơ hồ một cảm nhận, làm sao con nít mới chừng ấy tuổi mà ý nghĩ, lời nói lại già đến thế, già hơn cả một người đàn bà từng trải. Có phải vì cuộc sống chiến tranh không? Có phải vì nó là đứa quá thông minh, học giỏi không? Hay chính vì cái khôn ngoan di truyền từ chị, từ Lương, từ tất cả những kẻ dạn dày lớp trước truyền lại?
Li cứ ngồi vậy gần như trọn một đêm. Tất cả cuộc sống này thật sự đã không còn chút ý nghĩa gì đối với chị. Đêm mai chúng nó ra đi. Ngày mai, ngày kia, ngày xa nữa, chị sống thế nào? Dù có giận ngút trời, thì chị cũng không thể quen được ý nghĩ rằng, ngôi nhà từ nay không còn chúng nó, và đau đớn hơn là trong lòng chị cũng sẽ mất dần những đứa con. Tại sao ông trời lại đối xử với mình như thế. Trên đời này, chỉ có những đứa con mới có gan bỏ rời bố mẹ, còn không một người mẹ, ông bố nào lại đủ dũng cảm để dứt tình với con...
Thế mà... Li bỗng thấy choáng váng, thế mà chính mình đã từng ép họ đành đoạn cắt đi tình thâm, nghĩa trọng. Sao mình độc ác thế, ích kỷ thế? Có phải vì thế mà giờ hứng chịu quả báo không?
Bỗng nhiên, Li cảm thấy căm giận. Căm giận thằng Mỹ, căm giận cuộc đời, căm cả Khảm, cả Li, cả Đọt, rồi cuối cùng là giận những đứa con, cả con nuôi, lẫn con đẻ... Ai dạy chúng mày những lý lẽ như thế. Có giỏi thì bay nhảy đi, ừ, khôn lớn lắm rồi mà, giỏi giang lắm rồi mà, phải để cho chúng nó có bài học nhãn tiền, phải tự hiểu ra được cuộc đời sẽ thế nào nếu không còn vòng tay ấm áp của mẹ!
l
Chẳng hiểu giờ này chúng nó đã nhận ra điều thiếu hụt ghê gớm ấy chưa, nhưng Li thì lại vô cùng quay quắt, cô đã thật sự hiểu ra rằng, làm sao con người ta lại sống mỗi khi không còn những người thân...
Người thân? Những ai là người thân của mình nhỉ ? Câu hỏi đó bất chợt hiện lên, rồi bất chợt cồn cào. Không phải nó mới hiện ra đêm nay, mà từ sau cái đêm tiễn hai đứa con hun hút đường trường ra phía bắc. Vì vậy mà sau đó, khi đột ngột nghe cậu công an thầm thì kể lại có người tên là Đọt trước phút bị đưa ra trại giam nào đó ngoài kia đã nhắn tin lại cho Li, thì cô bỗng nhiên hoảng hốt. Bỗng nhiên cô nhận ra, mình còn có một người thân nữa... Và thế là Li đi tìm Khảm...
Bây giờ thì mọi sự đã rõ ràng mà chẳng rõ chút nào. Rõ tức là việc Đọt bị bắt, bị đưa đi là có thật. Nhưng không rõ bị đưa đi đâu và vì sao như thế ?... Còn thêm một chút không rõ nữa, giờ đây, dưới vòm trời tĩnh lặng hiếm hoi này Li đang tự hỏi lòng, vì lẽ gì mình bỗng nhiên lại lo lắng cho Đọt đến như vậy ?...
Với bản lĩnh của một người lãnh đạo nhiều năm, lòng dạ đã chai lì với nhiều sự biến, Li đã rèn luyện cho mình một thói quen không nên tự dằn vật lương tâm quá nhiều, như vậy rất dễ rơi vào tính cách tiểu tư sản không có lợi cho sự quyết đoán. hãy làm ngay cái gì mình thấy cần. Đó là phương châm sống của Li.
Và thế là, chị thấy cần phải thăm con và cần phải tìm ra chỗ của Đọt. Hai mục tiêu này không biết có gần nhau không, nhưng ít nhất là cùng một hướng. Li lên ngay một kế hoạch, sẽ báo cáo với Thường vụ khu ủy, cho hội phụ nữ cử một đoàn ra Tân Kỳ và Nam Hà, trước là thăm nhà trường, thăm các cháu, rồi kết hợp kiểm tra, cho ý kiến chỉ đạo, động viên thầy trò hãy vì quê hương, vì tuyền tuyến mà dạy thật tốt, học thật giỏi. Xong, kế hoạch như vậy là có lý. Chắc chắn Thường vụ sẽ đồng tình và hoan ngênh.
Đúng làThường vụ rất đồng tình và hoan ngênh về chủ trương. Nhưng từ chủ trương đến triển khai thực hiện thì không suôn sẻ chút nào. Một đoàn toàn phụ nữ, lại vượt con đường bom lửa khu bốn trong những ngày chiến tranh ác liệt như thế này không thể hấp tấp vội vàng được. Hợp đồng, khâu nối mãi mới có được xe, mới chốt lại được danh sách của đoàn đi. Thì mưa bão, lũ dâng cao, đường ngập rất nhiều đoạn. Đặc biệt là ba con phà: Sông Danh, Quán Hàu và Bến Thuỷ đều bị tắc. Đành hoãn lại, chờ đợi....
Li vô cùng sốt ruột đứng ngồi không yên. Không hiểu sao, chị cảm thấy lúc này chỉ cần chậm một ngày, thậm chí một giờ thôi là có thể xẩy ra chuyện. Chuyện gì? Không biết nữa....Ruột gan lúc nào cũng nôn nao. Có phải là linh cảm không? Là người duy vật, người lãnh đạo có nên tin vào điều đó không? Không nên, không tin, Li cố gồng người lên để tự trấn an như vậy.
Thì chính lúc đó, một chiến sĩ trẻ, quần áo nhàu nát, cánh tay trái vẫn còn bó bột trắng đã tìm đến, thập thò nơi cửa hầm . Li hỏi :
- Đồng chí....tìm ai?
Cái giọng Vĩnh Tú nặng chịch mà lại hơi lập bập:
- Thưa cô....có phải cô là....chủ tịch hội phụ nữ.
- Phải...
- Cô có thư....
Li chồm tới:
- Thư ai ? Đưa xem nào....
Người lính trẻ moi ra một mảnh giấy nhầu nát. Li luống cuống gỡ ra. Chị đã nhận ra, nhưng chưa kịp nhếch mép cười thì đã nghe cậu lính mếu máo.
- Thủ trưởng Khảm đã hy sinh rồi chị ạ !
Đăng ngày 12/01/2008
